Partyzanci 3 Brygady AK we wsi Skorbuciany położonej na skraju Puszczy Rudnickiej. Oddział zakwaterował w tej miejscowości po powrocie z udanej akcji na miasteczko powiatowe Nowe Troki, przeprowadzonej w nocy z 29 na 30 marca 1944 r. Pierwszy od czoła maszeruje Henryk Siemaszko „Dłuższy”, zaś szósty jego młodszy brat Leonard Siemaszko „Długi”, który poległ w szturmie na Wilno podczas akcji „Ostra Brama” 7 lipca 1944 r.
Fot. Zbyszko Siemaszko „Swojak”/RSW/Forum
Dowódca 3 Brygady AK por. Gracjan Fróg „Szczerbiec” (konno w środku) w otoczeniu swoich oficerów przed bramą kościoła Wniebowzięcia NMP w Turgielach w niedzielę wielkanocną 9 kwietnia 1944 r. Miasteczko to przez kilka miesięcy pozostawało w rękach partyzantów „Szczerbca”, którzy wspólnie z kolegami z oddziału AK „Tońki” zlikwidowali miejscowy posterunek policji litewskiej 28 grudnia 1943 r.
Fot. Zbyszko Siemaszko „Swojak”/RSW/Forum
Komendant Okręgu Wileńskiego AK ppłk Aleksander Krzyżanowski „Wilk” (z prawej) przemawiający do partyzantów 3 Brygady AK i miejscowej ludności na uroczystej zbiórce wielkanocnej na rynku w Turgielach 9 kwietnia 1944 r. W odczytanym wówczas rozkazie „Wilka” wybrzmiało: „W dniu Wielkiej Nocy, w dniu Zmartwychwstania z ufnością prosimy Boga, by z krwi i naszego zbrojnego czynu powstała nowa, niepodległa, sprawiedliwa i demokratyczna Rzeczpospolita.”
Fot. Zbyszko Siemaszko „Swojak”/RSW/Forum
Przeprawa zwiadu konnego 5 Brygady AK promem przez Wilię w Balingródku, wiosna 1944 r. Dowodzona przez rtm. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę” brygada odtwarzała jego macierzysty 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich, w związku z czym szczególny nacisk kładziono na formowanie w niej pododdziałów kawaleryjskich. Brygada ta była najstarszym i przez dłuższy czas najliczniejszym oddziałem partyzanckim AK na Wileńszczyźnie.
Fot. Sprudin
Partyzant Edward Rezanow „Struna” z Oddziału Leśnego „Żejmiana” na rynku w Bujwidzach, czerwiec 1944 r. Położone nad Wilią miasteczko regularnie gościło polskie oddziały partyzanckie. Jednym z nich był OL „Żejmiana”, który wkrótce rozbudował się w 36 Brygadę AK „Żejmiana” i wziął udział w lipcowej bitwie o Wilno.
Fot. AIPN
Żołnierze 5 Brygady AK na rynku
w Bujwidzach, wiosna 1944 r. Oddział ten znany był z tego, że oprócz walki z Niemcami i ich kolaborantami, szczególnie aktywnie zwalczał wrogą partyzantkę sowiecką.
Fot. N.N.
Partyzanci V batalionu 77 pp AK na zbiórce koło wsi Raściuny w powiecie lidzkim, 2 lipca 1944 r. Tego dnia batalion wizytowany był przez komendanta „Wilka”,
a kilka dni później wziął udział w natarciu na Wilno podczas akcji „Ostra Brama”.
Fot. AAN
Partyzanci V batalionu 77 pp AK przekraczający w pierwszych dniach lipca 1944 r. rzekę Solczę w Rakliszkach Starych w powiecie lidzkim. Most po którym szli zbudowany został przez batalionowych saperów specjalnie na potrzeby akcji „Burza”, aby ułatwić polskim oddziałom przemarsz do Puszczy Rudnickiej.
Fot. ANN
Wspólny patrol polsko-sowiecki na ul. Wielkiej (obecnie Pilies g.) w Wilnie po zakończeniu walk, 13–15 lipca 1944 r. W trakcie bitwy oddziały AK współdziałały z Armią Czerwoną w opanowaniu miasta, w szczególności bijące się wewnątrz oddziały powstańcze Garnizonu m. Wilna „Dworu”. Ich aktywność demonstrowała Sowietom polskość grodu nad Wilią.
Fot. N.N.
Partyzanci 1 Brygady AK w marszu ul. Kalwaryjską (obecnie Kalvariju g.) w Wilnie, 15 lipca 1944 r. Dwa dni wcześniej brygada skrwawiła się w boju z Niemcami we wsi Krawczuny pod Wilnem, w którym poległ m.in. jej dowódca por. Czesław Grombczewski „Jurand”.
Fot. Wacław Kapusto „Orlik”
Uroczystość przed kościołem w Czarnym Borze. Wręczenie kwiatów dowódcy Oddziału Leśnego „Bazy” AK plut. pchor. Andrzejowi Święcickiemu „Fryczowi” przez przedstawicielkę miejscowych mieszkańców, 17 lipca 1944 r.
Fot. Zygmunt Zniszczyński „Kaprowicz”/Ośrodek Karta
Mieszkanki Czarnego Boru żegnające partyzantów Oddziału Leśnego „Bazy” AK maszerujących 17 lipca 1944 r. na koncentrację do Wołkorabiszek, gdzie mieścił się sztab polowy komendanta „Wilka”. Kilka godzin później wojska sowieckie rozpoczęły rozbrajanie zgrupowanych w tym rejonie sił wileńsko-nowogródzkich AK, liczących 13 tys. żołnierzy.
Fot. Zygmunt Zniszczyński „Kaprowicz”/Ośrodek Karta
Rozbrojeni partyzanci z 7 Brygady AK
w sowieckim obozie na zamku w Miednikach Królewskich, 18–29 lipca 1944 r. Warunki bytowe w obozie były trudne z powodu upału i niedoboru wody. Pomimo tego, żołnierze zachowali solidarność i godną postawę wobec nowego okupanta. Niektórym udało się skrycie zbiec z obozu.
Fot. Stanisław Białożyt „Brom”
Sowiecki obóz na zamku w Miednikach Królewskich dla rozbrojonych żołnierzy AK, 18–29 lipca 1944 r. Po gremialnej odmowie wstąpienia do armii Berlinga, ponad 4 tys. polskich żołnierzy zostało stąd wywiezionych do Kaługi i przymusowo wcielonych do Armii Czerwonej. Dopiero w styczniu 1946 r. Sowieci zwolnili ich do kraju.
Fot. Stanisław Białożyt „Brom”